Waarom we anderen verkeerd beoordelen: Hoe de fundamentele attributiefout onze perceptie vervormt

Ben je er weer bij? Mooi zo, want vandaag tackelen we iets waar iedereen mee te maken krijgt: hoe we anderen beoordelen. Het zit zo: in onze hersenpan gebeurt een raar fenomeen, elke dag weer. We noemen dat de ‘fundamentele attributiefout’. Klinkt chique, toch? Nou, dat is het eigenlijk ook.

Wat is die Fundamentele Attributiefout?
Stel je voor: je bent op een feestje, je praat met iemand en die persoon begaat een flinke blunder. Je eerste gedachte? "Wat een onhandige kluns!" Maar wacht even, er is meer aan de hand. Misschien had die persoon een rotdag, of zat er hen iets dwars wat jij niet weet.

We beoordelen anderen vaak op hun acties, zonder de achterliggende omstandigheden mee te wegen. Maar als wij zelf een misstap maken? Oh, dan hebben we een heel arsenaal aan excuses klaar. "Ik was moe, ik had hoofdpijn, de zon stond laag." Ja ja, erg handig, dat brein van ons.

De rol van onderwijs
Vooral voor de mensen die in het onderwijs werken, of trainers, of voor leiders die teams aansturen, is dit cruciaal om te begrijpen. We leren en leiden niet in een vacuüm. Elke student, elke medewerker heeft een eigen verhaal, eigen uitdagingen. Door dit te begrijpen, kunnen we onze aanpak beter afstemmen en echte verbinding maken.

Een beetje meer empathie, alsjeblieft
Tijdens de podcast "No More Boring Learning", namen JP en ik het door aan de hand van een voorbeeld uit een studie aan Stanford University. Mensen kregen rollen als vragensteller of als expert. De vragenstellers stelden vervolgens vragen aan de experts die antwoorden moesten bedenken.
Ondertussen werden ze beoordeeld door toeschouwers.
Deze toeschouwers hoefden maar 1 vraag te beantwoorden: wie is intelligenter; de vragensteller of de expert?

De toeschouwers oordeelden al snel dat de vragenstellers intelligenter waren, ondanks dat ze wisten dat de rollen willekeurig verdeeld waren. Dat het minder van je vraagt om een ingewikkelde vraag te bedenken dan er een te beantwoorden waren ze voor het gemak ook even vergeten.

Wat leert dit ons? We staan snel met ons oordeel klaar. Die ander? Die heeft vast minder goede redenen voor een fout dan wijzelf. Maar stop eens even, adem in, adem uit. Misschien heeft die persoon ook wel een slechte dag, net zoals jij die soms hebt.

Laten we het anders doen
Dus, de volgende keer dat je snel wilt oordelen, denk dan terug aan deze blog. Denk aan de fundamentele attributiefout. Denk eraan hoe jij beoordeeld wilt worden. Niet als een opsomming van je fouten, maar als een mens, vol nuances en complexiteit.

Klinkt als een betere wereld, toch? Nou, laten we dan beginnen bij onszelf. Meer begrip, meer geduld, en een beetje meer lachen om onszelf. Want uiteindelijk, zijn we allemaal mensen die hun best doen in een soms te snelle wereld.

Tot de volgende keer. Adem in, oordeel minder.
Jeanne