De zin en onzin van leerdoelen uitvragen

Waarom leerdoelen uitvragen een slecht idee is – en wat je beter kunt doen
Als L&D-professional ben je waarschijnlijk vertrouwd met het idee dat het stellen van leerdoelen cruciaal is voor een succesvolle training. Veel trainers starten een sessie dan ook met de vraag: “Wat wil je leren vandaag?” Hoewel dit logisch lijkt, is het in de praktijk vaak contraproductief. Hier zijn drie redenen waarom het uitvragen van leerdoelen aan deelnemers niet altijd effectief is, gevolgd door slimme alternatieven die echt bijdragen aan leerresultaten.

Waarom leerdoelen uitvragen niet werkt

1. Deelnemers weten niet wat ze niet weten
Veel deelnemers hebben een beperkt beeld van hun eigen ontwikkelpunten. Wanneer je hen vraagt naar hun leerdoelen, krijg je vaak antwoorden die oppervlakkig of te breed zijn, zoals “Beter leren communiceren” of “Effectiever leidinggeven”. Dit soort antwoorden biedt geen concrete handvatten voor de training en kan leiden tot vage en weinig impactvolle sessies.

2. Het kan weerstand oproepen
Niet alle deelnemers komen vrijwillig naar een training. Voor hen kan het uitvragen van leerdoelen voelen als een overbodige verplichting, zeker als ze zich al sceptisch of ongemakkelijk voelen. Dit kan leiden tot terughoudendheid, oppervlakkige antwoorden of zelfs negatieve reacties, waardoor je vanaf het begin tegen een muur aanloopt.

3. Het legt de verantwoordelijkheid op de verkeerde plek
Als trainer ben jij de expert. Het is jouw taak om te weten welke vaardigheden en inzichten nodig zijn om de gewenste gedragsverandering te realiseren. Door deelnemers te vragen naar hun leerdoelen, geef je impliciet de indruk dat zij verantwoordelijk zijn voor de inhoud van de training. Dit kan hen onzeker maken en de focus van de sessie verwateren.

Slimme alternatieven voor het uitvragen van leerdoelen

1. Start met een oefening
Een interactieve startopdracht, zoals een korte zelfscan of een simulatie, kan deelnemers helpen om hun eigen ontwikkelpunten te ontdekken. Dit maakt het leerproces persoonlijker en relevanter, zonder dat je hen direct vraagt naar hun leerdoelen.

2. Werk met herkenbare casuïstiek (andere titel, geen casus, hier diagnose)
In plaats van deelnemers te vragen naar hun leerdoelen, kun je ze betrekken bij de inhoud door herkenbare situaties te schetsen. Stel vragen als: “Herken je dit in jouw werk?” of “Hoe zou jij in deze situatie reageren?” Dit helpt om het gesprek te openen en inzicht te krijgen in hun ervaring, zonder dat ze zelf expliciet doelen hoeven te formuleren.

3. Focus op uitdagingen in plaats van doelen
Vraag deelnemers naar de uitdagingen die zij in hun dagelijkse praktijk ervaren. Een vraag als “Wat vind je lastig in je rol?” of “Wat zou je anders willen doen in bepaalde situaties?” levert vaak veel rijkere en bruikbare informatie op dan een generiek leerdoel. Het helpt je bovendien om de training af te stemmen op hun werkcontext.

4. Gebruik een vooraf ingevulde intake
Een intakeformulier dat is afgestemd op de trainingsthema’s kan veel waardevolle informatie opleveren. Vraag hierin naar specifieke situaties, behoeften en verwachtingen. Dit geeft jou als trainer inzicht in waar de deelnemers staan, zonder dat ze ter plekke met een antwoord hoeven te komen.

5. Bied gestructureerde opties
Sommige deelnemers hebben moeite met een blanco canvas. Geef hen concrete keuzes, bijvoorbeeld: “Wil je meer leren over feedback geven of over het motiveren van je team?” Dit maakt het makkelijker om behoeften te articuleren en geeft jou als trainer richting.

De kracht van jouw expertise

Als trainer wil je impact maken. Dat begint bij het begrijpen van de behoeften van je deelnemers, maar het vraagt ook om een proactieve benadering. Vertrouw op jouw expertise om de training te ontwerpen en begeleid deelnemers in het ontdekken van hun ontwikkelmogelijkheden. Door te focussen op uitdagingen, context en concrete situaties, kun je een training bieden die echt verschil maakt.

Kortom, het uitvragen van leerdoelen lijkt misschien een goede eerste stap, maar er zijn effectievere manieren om verbinding te maken en relevantie te waarborgen. Probeer de genoemde alternatieven en ontdek hoe ze bijdragen aan meer betrokken deelnemers en betere resultaten.